Τα έφηβα παιδιά της εποχής μας κάνουν πολλά πράγματα. Πάνε σχολείο και φροντιστήριο, ασχολούνται με αθλήματα, βοηθάνε στις δουλειές του σπιτιού και συχνά έχουν πολυάσχολο κοινωνικό πρόγραμμα.
Όλες αυτές οι ευθύνες δεν τους αφήνουν χρόνο για τη διατροφή τους και για πιο κινητικές δραστηριότητες. Τα ιδιαίτερα απαιτητικά τους προγράμματα, συνδυασμένα με την αυξημένη ανεξαρτησία τους, μπορούν να οδηγήσουν σε μια διατροφή, η οποία απαρτίζεται από τις λεγόμενες “εύκολες και βολικές” τροφές. Πολλοί έφηβοι διατρέφονται με τροφές, οι οποίες έχουν χαμηλή θρεπτική αξία από περίπτερα, ταχυφαγεία και καταστήματα πώλησης γρήγορου φαγητού. Κι όμως στα εφηβικά χρόνια συμβαίνουν σημαντικές σωματικές, γνωστικές, κοινωνικές και συναισθηματικές αλλαγές. Οι έφηβοι αποκτούν το 15-20% του ύψους τους, το 50% του ενήλικου βάρους τους και το 45% της συνολικής σκελετικής μάζας τους σε αυτά τα χρόνια. Συνεπώς, οι διατροφικές ανάγκες τους είναι πολύ υψηλές.
Από την άλλη, τα ποσοστά παχυσαρκίας στους εφήβους είναι υψηλότερα από ποτέ, αφού πάνω από το 15% των εφήβων είναι υπέρβαροι. Και οι υπέρβαροι έφηβοι είναι πολύ πιθανό να παραμείνουν υπέρβαροι και ως ενήλικες. Τα εφηβικά χρόνια είναι επίσης μια εποχή της ζωής μας κατά την οποία δίνεται μεγάλη έμφαση στην εμφάνιση. Οι υπερβαροι έφηβοι είναι πιθανότερο να έχουν κατάθλιψη και να υποφέρουν από χαμηλή αυτοεκτίμηση συγκριτικά με τους συνομήλικούς τους με φυσιολογικό βάρος. Οι έφηβοι προσπαθούν συχνά να κάνουν δίαιτα χωρίς αποτέλεσμα, καθώς δέχονται όλο και περισσότερες κοινωνικές πιέσεις. Αυτές οι δίαιτες είναι συχνά σε σύγκρουση με συνήθειες υγιεινής διατροφής και δε δίνουν έμφαση στην αυξημένη σωματική δραστηριότητα. Οι διαταραχές διατροφής συχνά διαγιγνώσκονται σε αυτή την ηλικία, καθώς πολλοί έφηβοι δοκιμάζουν ανθυγιεινές και επικίνδυνες προσεγγίσεις για την απώλεια βάρους.
Μόλις τα παιδιά μπουν στην εφηβεία, κάνουν όλο και περισσότερο τις δικές τους διατροφικές επιλογές, χρησιμοποιώντας τα δικά τους χρήματα, μιας και ξεφεύγουν πια από την επίβλεψη των γονιών τους, ενώ ταυτόχρονα έχουν περισσότερες διαθέσιμες επιλογές από ποτέ. Οι εφηβικές διατροφικές επιλογές επηρεάζονται περισσότερο από παράγοντες όπως η πίεση των συνομηλίκων, τα κοινωνικά γεγονότα, ο χρόνος, τα χρήματα, το βόλεμα και το προσωπικό γούστο, παρά από τους γονείς τους και το τι θα τους πουν αυτοί. Οι γονείς, από τη μεριά τους, εκνευρίζονται, γιατί νιώθουν ότι δεν μπορούν να ελέγξουν την κατάσταση.
Όμως η εικόνα δε χρειάζεται να είναι τόσο δυσοίωνη όσο φαίνεται. Τα παιδιά αυτής της ηλικίας χρειάζεται να νιώθουν ότι έχουν τον έλεγχο. Είναι συχνά πρόθυμα να κάνουν αλλαγές, αν νιώσουν ότι αυτές θα είναι για το καλό τους. Αν επιθυμούν να κάνουν αλλαγές και ταυτόχρονα έχουν και ένα υποστηρικτικό περιβάλλον, μπορούν να βελτιώσουν σε μεγάλο βαθμό τη διατροφή τους και παράλληλα να διατηρήσουν τον έλεγχο που αναζητούν.
Ο ρόλος των γονιών είναι υψίστης σημασίας, προκειμένου να βοηθήσουν τους εφήβους τους να κάνουν σωστές και υγιεινές διατροφικές επιλογές, αλλά και να αυξήσουν τα επίπεδα της φυσικής τους δραστηριότητας.
Άρθρο της Μαρίας-Χριστίνας Αλεξοπούλου
