Το νερό και η επαρκής κατανάλωσή του είναι ένα θέμα, που κυριαρχεί κατά καιρούς σε διάφορων ειδών συζητήσεις.
Καθώς όμως το καλοκαίρι πλησιάζει, και ο κίνδυνος να ανέβει ο υδράργυρος σε ιδιαίτερα υψηλές θερμοκρασίες είναι ορατός, οι συζητήσεις γύρω από αυτό όλο και αυξάνονται. Γιατί άραγε το νερό είναι τόσο σημαντικό; Τι είναι αυτό που το καθιστά τόσο καίριο σε μια εποχή όπως το καλοκαίρι;
Το νερό είναι ένα από τα κύρια συστατικά του ανθρώπινου σώματος. Είναι απαραίτητο για μια πληθώρα φυσιολογικών λειτουργιών. Η πέψη, η απορρόφηση, η αποβολή θρεπτικών συστατικών, η λειτουργία των κυττάρων, η δομή και η λειτουργία του κυκλοφορικού και του πεπτικού συστήματος, η απορρόφηση των κραδασμών και βεβαίως, η διατήρηση της θερμοκρασίας του σώματος μέσω της θερμορύθμισης, χρειάζονται νερό.
Το καλοκαίρι, το ανθρώπινο σώμα προσπαθεί να διατηρήσει σταθερή τη θερμοκρασία του. Για να επιτευχθεί αυτό, αυξάνεται η ροή του αίματος προς το δέρμα και ξεκινά η διαδικασία της εφίδρωσης. Μέσω της εφίδρωσης, αυξάνονται οι απώλειες υγρών και ηλεκτρολυτών. Οι ηλεκτρολύτες είναι μεταλλικά στοιχεία, που περιέχονται στα υγρά του σώματος (Cl-1, K+1, Na+1, Ca+2, Mg+2) και είναι απαραίτητα για τη σωστή λειτουργία του νευρομυϊκού συστήματος.
Ο οργανισμός μας δεν μπορεί να αποθηκεύσει νερό, γι’ αυτό το νερό που χάνεται πρέπει να αναπληρωθεί, διαφορετικά κινδυνεύουμε από αφυδάτωση. Αρκεί μόνο να σκεφτεί κανείς, ότι απώλεια 10-20% του νερού του ανθρώπινου σώματος μπορεί να οδηγήσει ακόμη και στο θάνατο, για να συνειδητοποιήσει την αναγκαιότητα της σωστής ενυδάτωσης. Όταν κάποιος αφυδατωθεί, μειώνεται ο όγκος αίματος και επιβραδύνεται σημαντικά η λειτουργία του μυοκαρδίου. Αποτέλεσμα αυτού, τα εμφανή σημάδια κόπωσης, οι πονοκέφαλοι, οι μυϊκές κράμπες, ενώ παραμονεύει και η πιθανότητα θερμικών διαταραχών (θερμικές κράμπες, θερμική λιποθυμία, θερμοπληξία).
Δυστυχώς, οι περισσότεροι από μας πίνουμε νερό μόνο όταν διψάμε, κάτι που όμως, δε μας διασφαλίζει από μία επερχόμενη αφυδάτωση. Η δίψα δεν αποτελεί πλέον, αξιόπιστο δείκτη αφυδάτωσης. Διψάμε, γιατί μέσω της διαδικασίας της εφίδρωσης αυξάνεται η συγκέντρωση αλατιού στο αίμα. Όταν όμως νιώσουμε το αίσθημα της δίψας, βρισκόμαστε ήδη σε αρχικό στάδιο αφυδάτωσης.
Οι ανάγκες σε νερό ποικίλουν και εξαρτώνται από πολλούς παράγοντες. Η φυσική δραστηριότητα του ατόμου, η σύσταση σώματος, η ηλικία και η θερμοκρασία του περιβάλλοντος είναι οι πιο σημαντικοί. Έτσι, οι αθλητές έχουν αυξημένες ανάγκες σε σύγκριση με άτομα που δεν αθλούνται. Τα παιδιά, λόγω της αυξημένης φυσικής του δραστηριότητας, και οι ηλικιωμένοι, λόγω της μείωσης της μυϊκής μάζας με την πάροδο του χρόνου, ανήκουν και αυτοί στις ομάδες υψηλού κινδύνου. Επιπλέον, η αυξημένη ευαισθησία της τρίτης ηλικίας στην αφυδάτωση οφείλεται και στο ότι η περιεκτικότητα του ανθρώπινου σώματος σε νερό μειώνεται με την αύξηση της ηλικίας, ενώ σε αυτή την ηλικία εμφανίζεται συνειδητή μείωση της ποσότητας του νερού που προσλαμβάνεται, στους άντρες λόγω του προστάτη και στις γυναίκες λόγω της ακράτειας που παρουσιάζεται. Μία φυσιολογική σύσταση για τις ημερήσιες ανάγκες σε νερό υπό φυσιολογικές συνθήκες είναι 35ml/kg σωματικού βάρους σε ενήλικες, 50-60ml/kg σωματικού βάρους σε παιδιά και 150ml/kg σωματικού βάρους σε νεογνά. Αυτό σημαίνει ότι απαιτείται καθημερινά η κατανάλωση 8-12 ποτηριών νερό ανάλογα με τις ανάγκες του κάθε οργανισμού.
Η αναπλήρωση των υγρών που χάνουμε καθημερινά γίνεται είτε άμεσα, μέσω πόσιμου νερού και τροφίμων με αυξημένη περιεκτικότητα σε υγρασία (χυμοί, γάλα, φρούτα και λαχανικά), είτε έμμεσα μέσω μεταβολικών διαδικασιών που οδηγούν στην παραγωγή νερού. Το νερό που χρησιμοποιείται για την αναπλήρωση αυτή μπορεί να είναι είτε βρύσης είτε εμφιαλωμένο. Δεδομένου, ότι το δίκτυο ύδρευσης παρέχει καλής ποιότητας νερό από τη συλλογή του μέχρι τη μεταφορά του στη βρύση μας, το νερό βρύσης επαρκεί για να επιτευχθεί ο στόχος της σωστής ενυδάτωσης. Η χρήση του εμφιαλωμένου νερού πρέπει να γίνεται με προσοχή, μία που ο κίνδυνος ανάπτυξης μικροοργανισμών, βακτηριδίων και χημικών τοξικών ουσιών είναι ορατός. Η αύξηση της θερμοκρασίας του νερού (>18 ο C) σε συνδυασμό με την ηλιακή ακτινοβολία μπορεί να οδηγήσουν σε δυσάρεστα αποτελέσματα. Επιβάλλεται λοιπόν, εκτός από την τήρηση όλων των απαραίτητων διαδικασιών για την διασφάλιση της ποιότητας του εμφιαλωμένου νερού, και η φύλαξή του σε δροσερό και σκιερό μέρος χωρίς αυξομειώσεις θερμοκρασίας.
Άρθρο του
ΘΩΜΑ ΒΑΣ. ΚΡΑΜΠΟΚΟΥΚΗ
Διατροφολόγου – Διαιτολόγου
Μέλους της Ένωσης Διατροφολόγων Διαιτολόγων Ελλάδος
1. ΚΑΤΩ ΠΑΤΗΣΙΑ : Αχαρνών 334 ( 210 – 21.16.255 fax: 210-21.16.140)
2. ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ : Γκινοσάτη 53 & Πάρνηθος ( 210 – 28.38.710 fax: 210-28.38.711)
